Κατέλ, Τζέιμς Mακ Κιν

(James McΚeen Cattell, Ίστον, Πενσιλβάνια 1860 – Λάνκαστερ, Πενσιλβάνια 1944). Αμερικανός ψυχολόγος. Σπούδασε τρία χρόνια στη Λειψία, κοντά στον Βουντ, του οποίου υπήρξε βοηθός. Επιστρέφοντας στην Αμερική δίδαξε στο πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια και κατόπιν στο πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης. Αν και απομακρύνθηκε από τις αντιλήψεις του Βουντ, στη θητεία του κοντά στον Γερμανό επιστήμονα οφείλεται το ενδιαφέρον του για τα προβλήματα σχετικά με τα φαινόμενα της προσοχής, του συνειρμού και κυρίως αυτά που αφορούν τον χρόνο αντίδρασης. Αξιόλογες είναι οι μελέτες του αναφορικά με τις ατομικές διαφορές, στις οποίες είναι αισθητή η επίδραση του Γκάλτον. Συνδυάζοντας κατά εντελώς πρωτότυπο τρόπο τη σκέψη των δύο αυτών μεγάλων δασκάλων, ο Κ. χρησιμοποίησε τις συνθήκες που δημιουργούνται στο ψυχολογικό εργαστήριο, όχι μόνο για να μελετήσει αφηρημένους και γενικούς νόμους, αλλά κυρίως για να εκτιμήσει τις ψυχολογικές διαφορές μεταξύ των ατόμων με αντικειμενικά μέτρα, διευκολύνοντας τις συγκρίσεις. Σε αυτόν οφείλονται η έννοια και η ονομασία του ψυχολογικού τεστ (1890) και οι πρώτες εφαρμογές των τεστ στους φοιτητές του πανεπιστημίου Κολούμπια, με τις οποίες άρχισαν οι επιστημονικές, ψυχολογικές διαδικασίες επαγγελματικής επιλογής. Τα κυριότερα έργα του είναι: Ψυχολογικά τεστ και μέτρηση (1890), Οι χρόνοι αντίδρασης και η ταχύτητα νευρικής παρόρμησης (1895) και Ο χρόνος αντίληψης ως μέτρο των διαφορώνέντασης (1902).